ائلیمیز دیلیمیز

ال اله وئرک دیلیمیز دیری قالسین

كشف كتاب مقدس مسیح در آنكارا، واتیكان را شوكه كرد

0 گؤروش
یازار:‌ Dəniz


در تركیه كتاب مقدسی كشف شده است كه بیش از 1500 سال پیش به صورت دستی نوشته شده است. این كتاب مقدس به شدت واتیكان را نگران كرده است، چرا كه حاوی "انجیل برنابا" است. برنابا یكی از حواریون عیسی مسیح بود و با "پولس مقدس" سفر می كرده است.

به نوشته ی سایت خبری "oxu.az " به نقل از خبرگزاری "ANSPRESS "، این كتاب در سال 2000 میلادی كشف شده بوده است و در مكانی مخفی در موزه ی "مردم نگاری" آنكارا از آن نگه داری می شد. صفحات این كتاب از جنس چرم بوده و به زبان عیسی مسیح یعنی "زبان آرامی" نوشته شده است. برخی از صفحات این كتاب نیز در مرور زمان سیاه شده اند. بر اساس اطلاعات دریافتی، این كتاب توسط متخصصان مورد بررسی قرار گرفته و اصل بودن آن ثابت شده است.

برخی از محققان با بررسی متن این كتاب مقدس به این نتیجه رسیده اند كه عیسی به صلیب كشیده نشده و همچنین او فرزند خداوند نبوده است، ولی او پیامبر خدا بوده و آپوستل پاول " پالس مقدس" تنها یك انسان فریبكار بوده است. در اواخر این كتاب نیز نوشته شده است كه عیسی در صعود به اوج آسمانها زنده بوده است و به جای او، "یهودا اسخریوطی" از حواریون عیسی كه مكان وی را به دشمنانش نشان داد، به صلیب كشیده شد.

در این كتاب همچنین ظهور آخرین ناجی اسلام نیز پیش گویی می شود. این در حالی است كه اسلام در آن زمان هنوز بوجود نیامده بود.

واتیكان به شدت از كشف این كتاب ابراز نگرانی می كند و به دولت تركیه پیشنهاد می دهد تا با كارشناسان كاتولیكی در "شورای كلیسای نیقیه روم" بنیشند و محتویات این كتاب را مورد بررسی قرار دهند. گفته می شود كه "شورای كلیسای نیقیه روم" اقدام به سانسور و حذف برخی از محتوای "كتاب انجیل " نموده است. یاد آور می شویم كه انجیل بخشی از كتاب مقدس به شمار می آید. این حذفیات به احتمال فراوان شامل "انجیل برنابا" نیز بوده است.


قایناق:تركشناسی وئبلاقی

آردی
یکشنبه 11 اسفند 1392
بؤلوملر : ,

دده قورقود كیتابی­­ حاققیندا(ایلكین لر)

0 گؤروش
یازار:‌ Dəniz


تورك خالقلاری­نین شاه اثری ساییلان كتاب دده قورقود ایلك دفعه اولاراق مشهور یونان- عرب ادبیّات­شناسی «یاكوْب رایسكه» طرفیندن درئسدن كیتابخاناسیندا آدلار سیاهی­سینده قیده آلینمیشدیر. (1774 1716). عالیم عرب دیلینی یاخشی بیلیرمیش، لاكین عرب الفباسیله یازیلان دده قورقودون توركجه مضمونونو یاخشی بیلمه­دیگی اوچون دده­میزین كیتابی چوخ مدّت همن كیتابخانانین آرشیوینده قالمیش و آراشدیریجیلاری­نین یولونو گودموشدور. 19 جو عصرین ایلك ایل­لرینده درئسدن كیتابخاناسیندا اولان ال­یازمالاری ترتیب ائدن «فلئیشئر» كیتاب دده قورقود نسخه­سی­نین اوزرینده عثمان پاشا­نین وفات تاریخینه 993 ه. ق(1585 میلادی)  اساسلاناراق، بو كیتابی 16 جی عصرین ال یازمالاری كاتالوقونا داخیل ائدیر. نهایت اولو كیتابیمیز بیر عالیمین گؤزونه توخونور، بو خوشبخت آراشدیریجی كشف ائتدیگی كیتابلا بیرلیكده  دونیادا مشهور اولوب و توركولوژی علمی دونیاسیندا ایلك­لر سیراسینا داخیل اولدو. اولو كیتابیمیزی ایلك دفعه علم دونیاسینا تانیتدیران همین بخته‌ور عالیم، آلمان شرق­شناسی «هاینریخ فردریخ فوْن دیتس» اولموشدور. «دیتس» توركیّه­ده آلمان سفیرلیگی وظیفه­سینده ایشله­میشدیر، ائله بورادان دا تورك دیلینی اؤیرنمیشدی(1815 میلادی). دیتس، دده قورقود كیتابینی ادبیّات عالمینه تقدیم ائدیر و تپه­گؤز داستانینی آلمان دیلینه ترجمه ائدیر. همن داستان 1857 جی ایلده «ویلهلم قریم» طرفیندن نشر اولونور. 1859 جی ایلده ایسه، «تئودور نولدكه» كیتابین متنی اوز­رینده چالیشیب و بعضی حصّه­لرینی ترجمه ائدیر، لاكین حاضیرلادیغی اثری چاپ ائتدیره بیلمه­ییر. نهایت بوتون ماتئریال­لار مشهور شرق­شناس «ولادمیر واسیلی بارتولد»ا چاتیر، توپلانمیش ماتئریال­لار نهایت، 1994 جی ایلده آلمان عالیمی «والتر روبن» طرفیندن «فنلاند»ین «هلسینكی» شهرینده نشر ائدیلیر. سونرالار ایتالیا عالیمی «اتتوره روْسی» واتیكانین ال­یازمالاری ایچیندن دده قورقودون ایكینجی بیر نسخه­سینی تاپیر(1952- جی ایل). 1859 جو ایلده آكادمیك «ولادیمیر ویلیامینوْف زرنوف»، 1865 جی ایلده 1896 جی ایلده «دیوای­اف» دده قورقود اوزرینده سانباللی تدقیق­لر آپارمیشلار. دیوای­اف دده قورقودون قبری و روایتلری حاققیندا ماتئریال توپلامیشدی. یاكوبوْوسكی، ژیرموْنسكی، كونونوف كیمی بؤیوك روس شرق‌شناسلاری دا  دده قورقود اوزرینده تدقیق ائتمیش و مشهور قورقود­شناسلار كیمی تانینمیشلار. قورقودشناسلیقدا اَن چوخ تدقیقات آپاران شخص روس عالیمی،  ژیرمونسكی اولموشدور.
قورقودشناسلیق علمی، توركیّه­ده20 جی عصرده باشلانمیشدیر. دده قورقود كیتابی، توركیه­ده ایلك دفعه اولاراق 1916 جی ایلده كیلیسلی «معلّم رفعت» (درسدن و برلین كرال كیتابخاناسی صورتی اوزوندن) طرفیندن نشر ائدیلمیشدیر. آذربایجان قورقودشناسلیغی‌نین ایلك یازیسی و مقاله‌سی «آ. موساخانلی» آدلی تدقیقاتچی‌یا عائیددیر(1928 جی ایل). دده قورقودو یئنی الفبا (استانبول توركجه‌سی لاتین گرافیكاسی) اوصولو ایله چاپا حاضیرلایان ایلك عالیم «اورخان شایق گؤگ­یای»  اولموشدور. (1938 جی  ایل) دده قورقودون ایلك آذربایجان نشری 1938 جی ایلده مرحوَم پروفسور «حمید آراسلی» طرفیندن اولموشدور. قید ائتمك لازیم­دیر كی، 1946 جی ایلده تبریزده چیخان آذربایجان قزئتینده دده قورقود بویلاری حصّه حصّه چاپ اولونموشدور. توكنمز خزینه‌میز اولان دده قورقود كیتابی 1958 جی ایلده سوئیسین  زوریخ شهرینده آلمان دیلینه چئویریلمیش و چاپ اولموشدور. 1959 جو ایلده «ع. ا. دمیرچی­زاده» دده قورقودون دیلی حاققیندا كتاب نشر ائتدیرمیش. 1972 جی ایلده ایسه، آمئریكانین تگزاس بؤلگه­سینده نشر اولونموشدور. 1974 جو ایلده، «جفری لوئیس» طرفیندن لندن شهرینده نشر ائدیلمیشدیر. دده قورقود كیتابی­نین ان مكمّل آذربایجان نشری، حؤرمتلی توركولوق «فرهاد زینال­اوف» و «صمد علیزداه»‌یه عائیددیر.(1988). سون دؤورلرده دونیا شهرتلی یازیچی، چنگیز آیتماتوف، آنناقولو نورمحمد اوف، ادهم تانیش­اف، كمال عبدالله، آغاموسی آخونداوف، بهلول عبدالله، جلال بَیدیلی، توفیق حاجی­اف، سلیمان علیارلی، خالق كوراوغلو، علی سالطانلی، كامیل ولی، علم­الدین علی­بی­زاده كیمی عالیم­لر­ ده، دده قورقود كیتابی حاققیندا تدقیق­لر آپارمیش و قیمتلی اثرلر یاراتمیشلار. توركیّه عالیم­لری، محرّم ارگین، اورخان شایق گؤك­یای دده قورقود كیتابی اوزرینده چالیشمیش، تنقیدی متن حاضیرلامیشلار.
بو زنگین اثر ایران­دا ایسه، بولود قاراچورلو (سهند)، مرحوم فرزانه، م. گونئیلی، محمد پسندی حكم­آبادی، حسین فیض­الهی وحید، ح. پناهی، میرعلی سیدسلامت، ح. عبدالهی جهانی،‌ بهرام اسدی و....عالیم­لر طرفیندن آراشدیریلیمیشدیر. اؤتن ایللرده ایسه، استعدادلی شاعره و تدقیقاتچی؛ اولكر اوجقار (منیره اكبرپوران) دده قورقود اوزرینده یوكسك لیسانس تئزینی مدافعه ائتمیشدیر. همین دیرلی تئز، فرانسیز ادبیّاتی ایله تطبیقی شكیلده و فرانسیز دیلینده یازیلمیش و عالیم‌لر طرفیندن یوكسك قیمته لایق گؤرونموشدور.  
تبریز – محبوبه هریسچیان

قایناق:http://hunmurunu.arzublog.com

آردی
یکشنبه 11 اسفند 1392
بؤلوملر : توركی كیتاب,

فارسی كلمه لری تورك دیلینه چئویرمك

0 گؤروش
یازار:‌ Dəniz

آسمان 

جغری. چغری. گؤك.

آسمان بلند و مقدّس

اوزه گؤك تنگری.

آسمان جهان

آچون قالیغی.

آسمان دونیا

آچون قالیقی.

آسمان گشاد

آیاس گؤك.

اطراف كره زمین

ییر بوجغاسی.

آفتاب (خورشید)

گون،گونش، یاشینگ، قورش، قویاش، قاش، آغ قویاش، كوناس، كوناش، یاشیق (سنگلاخ).

آفتاب درخشان (خوشید درخشان)

یاروق گون.

آفتاب گرفتگی (كسوف)

قیرقیزلاردا «گون توتولدو» آلتایلار­دا «گون اولقانی»، «گون اوسگون گلدی».

آفتابگیر (آفتابی)

گونلو،گوندو.

آمدن بهار

گوزرمه­سی.

آمدن تابستان

یاییقماسی.

اسد (شیر)

ارسلان، ارسالان، آسلان، اسلان.

امروز

بوگون//بویون.

آنروز

یاغرین.

برج

اوكَك، اوغراق، كونَك (كؤنَك).

برج زهره

اؤی.

برج عقرب

یای اوغلاق، چیدان، چادان.

برج میزان (ترازو)

اولگو، باشی اؤلكو.

برج میزان (ترازو)

اولگو، قاراقوش (عقاب، قارتال) تله­اوُت­لاردا «بئش مینقاق» عثمانی لاردا «بئش قاداش» آناتولی كندلرینده؛ بئش قارداشلار. اورتا آسیادا «كیسیل» آناتولو­دا «قویروق اولدوزو» قرا قوش، ارن تیر، اوچ ییلدیز، كسیل، قویروق ییلدیزی، اولگو، قارا قوش، آلتای­لاردا« اوچ مینقاق»آناتولی دا« بئش قارداشلار» عثمانی­لاردا «بئش قارداش». اولكو چیان.

 برّه (بره) حمل

قوزو، یاز ییلدیز، اوغلاق، قوچ،

بهار

یاز، اوقلاق آی، یازقی.

پارسال

بیلتورغی، بیلدیركی، بیلتور، بیلدیر.

پاییز (خزان)

گوز، اولوغ آی» گوزاك، كوز.

پروین 2ـ هفت خواهران 3 ـ ثریّا

اولكر، اوركر، اورگل، یئدی قیز، آلتایلار پروین اولدوزونا؛ «مئچین» دئمیشلر (مئچین ـ بیر نوع بؤجك (حشره) دیر. اوركا (چادیر)، اوركار، اوركئر، اوركؤر. اییی یئدیلر، یئددی­لر، یئددی خانلار، یآدی كئر، یئددی یار، یئددی یارلار، توپچالار، اوركَر.

پریروز

آسیراغا گون//سیراغا گون، اوزاغو گون..

پس فردا

بیری گون، یازی.

پیرار سال

ایلیش ایل.

تابستان

یای، اولوغ اوقلاق آی.

تابش آفتاب

چوغ.

تابش شدید آفتاب

قویاش.

ترازو 2 ـ میزان

اولگو، باشی اؤلكو، آلتای تله­اوت­لاریندا «اوچ مینگاك» عثمانلی دؤورونده «بئش قارداش»//بئش قارداشلار، اورتا آسیادا «كسیل»آناتولودا «قویروق ییلدیزی»، اولگو، قاراقوش.

تغییر ماه

آی اوزگه­رو.

توده ستاره­گان2 ـ خوشه ستاره

ییلدیز كومه­لری، اولدوز توپاسی.

تیر ماه

گوزاك//كوزاك،گوز.

تیر2 ـ عطارد 3 ـ مئركوری

تیلئك//دیلك، «اوخ آتان»، تولَك.

تیس (جُدَی) برج

تیمور قازوق//دمیر قازیق، قازوق، آلتایلاردا؛ آت قازیغی، قوتلو آت قازیغی، آلتین قازیق.

ثور 2 ـ گاو

اوُد، اؤد، بوغا، اؤی، اوكوز.

جنوب

گونای، گونئی، گون اورتاسی، قیزیل//قیزیلجا.

جوزا 2 ـ دوپیكر 3 ـ توأمان

ایكیزلر، ارن­دیر.

چرخ فلك

گؤك چیغریسی ، اوچمان.

حساب مقارنه ماه وستاره پروین

قوناش.

حوت 2 ـ ماهی

بالیق.

خدای خورشید

گون توْیوْن.

خرچنگ 2 ـ سرطان

یئنگج.

خسوف (ماه گرفتگی)

یئلپه­گن یئگن آی.

خورشید

آغ قویاش، گؤك قویاش.

خورشید (آفتاب)

هونگ(ص176. ب. اؤگل. تورك میتولوژیسی).

خورشید برّاق//درخشان

یاریق گون.

خورشید گرفتگی

گون توتولدو، گون اولقانی، گون اوسگؤن.

خوشه پروین

اوركر، یئدی قیز، یئدی گئر، یئدی گئن، یئددی قارداش، یئدی­لر، یئدی قندیل، یادی­گر، یئدی یار، یئدی یارلار، آناتولی دا «توپچالار».

دبّ اصغر

قویون آغیلی، قیرغیزلاردا «آلت آراق//آلتی آرقار//آلتی آرقال» آلتایی­ها «ایل یئتتئگئن// ایل یئدیگئن»،كیچیك آیی.

دبّ اكبر2 ـ هفت اورنگ

بؤیوك آیی، یئدیگر، یئددی گؤر، یئدی گئر، یئدی كؤر//یئدی گئر، یئدی كئر، آناتولودا «یئدی اششك» ، «گمی یلدیزی»، كؤموك، یئدی گئن، یئدی گیر، آلتایلاردا «آت یئتته­گئن» ، قیرغیز­لاردا «یئتتی آرقار»، قوْش اؤكوز (قوشا اؤكوز). آناتولو دا «ایكی قارداش//ایكی قارینداش» غربی سیبئرده «كئییك» قیرقیزلاردا «یئدی قاراقچی (یئددی اوغرو) بویرات­لاردا «یئدی آیغیرلی آلپلار»، یئددی خیرسیز، یئددی قارداش. آلتایلاردا «یئدی بكچی­سی»، یئدی قارداشلار، یئدی بكچیلر، یئددی كؤپك، یئددی خاقان، آت یئتته­گن، یئددی آتلار، آق بوْز آت، گؤی بوْزآت، یئددی خان، یئتی گئن، یئدی هایدوت .

درخشش ستاره

چاقان، ایشارتی.

دلو 2 ـ سطل

قوْوا، كؤنَك.

دیروز

اوزاغو گون، یاران.

دیروز2 ـ  روز گذشته

تونا گون، دونه گون، دوننكی گون، یاران.

روح كه از تكّه­های خوشید بوجود آمد و به انسانها كمك می­كند

سویلا (آلتایلاردا).

روز پیش

ایره­لی گون.

روز خرگوش

تاووچقان گون//تاووشقان گون.

روز دوشنبه

بازار ائرته­سی.

روز گاو

اؤد گون (ud gün).

روز2 ـ نهار3 ـ یوم

اودور، گون.

روزهای خیلی پیش2 ـ ایام قدیم

بایاغی گون.

زمان 2 ـ وقت

سؤ، اؤی، اؤد، اؤی، یئر.

زمان پیش 2 ـ زمان گذشته

بورنا چاغ.

زمانه

اؤدلك، اؤزلك، اؤیلنگ، اؤیلك.

زمستان

قیش.

زمین

ایر. ژئر. ییر. چئر.

زیبایی آسمان (آسمان صاف و روشن)

رومی قیزی.

سال آینده

آرگون، گلن ایل.

سال بعد از سال آینده

آرگون ایزی.

سال گاو

اؤد، اؤی.

سال گذشته

بیلدیر.

ستاره

ییلدیز، اولدوز، ییلدیریك. یالدوز. یولتوز. یالدیز. یولدوز.

ستاره جدی (ستاره قطبی//نام فارسی آن؛ آبام بزه// آبام گاه) بزغاله

تیمور قازوق//دمیر قازیق، قازوق، آلتایلاردا؛ آت قازیغی، قوتلو آت قازیغی، آلتین قازیق. تمیر قزنكوق.

ستاره جوزا

آراییجی یولدوزلر.

ستاره دو پیكر

باخ ستاره جوزا سؤزونه.

ستاره دوبرادر

باخ ستاره جوزا سؤزونه.

ستاره سه خواهر

یئددی قارداش.

ستاره سهیل (ستاره قطبی) قدیم فارسجادا؛ پرك//برك

تمور قازوق، دمیر قازیق، ییلدیراق، یالدیراق، قویروق. یالتراق، یالدیراق. اونكای.

ستاره شباهنگ

یَزَك، اؤنچو.

ستاره شناس (منجّم)

یازرچی. جاورونچی.

ستاره فرقدان

آراییجی یولدوزلر. كیچیك آیی بورجوندا ایكی اولدوز آدی .«آق آت» و « بوز‌آت» آدی ایله مشهوردورلار.

ستاره قطبی

آلتین قازیق (آلتون قازوق)، تمور قازوق (دمیر قازیق) اویغورلاردا؛ قازقوكون، آلتون قازوق دئییلیر.آناتولودا؛ دمیر دیرَك، تمیر قازیق، قوزئی (شمال) توركلری «قولوچقا» دئییرلر. توركیه­نین مختلیف یئرلرینده؛ دمیر دیرك، دمیر زیككه، دئر قازیق دا دئییلر. بوْز بوغا. یاكوتلار حال حاضیردا، بو اولدوزا؛ آت قازیغی و دمیر آغاج دا دئییرلر.

ستاره نزدیك زهره

توغلوق.

ستاره هفت اورنگ 2 ـ بنات النعش3 ـ هفت برادران

یئتیكان، یئتدی قارداشلار، یئدیگان، یئددی­لر.

سرطان 2 ـ خرچنگ

كوچیك.

سطح زمین

ییر سَغریسی، یِیرقِرتِشی.

سنبله2 ـ خوشه

باشاق، بودغای، بوغدای، بوغدای باش.

سیّاره

گزه­گن،كونَك، اولكر، اورگل، كوْقا. یازر. جاورون.

شب

تون، دون، گئجگه، گیچ//گئج.

شب سیاه

قارا تون، قارا دون.

شب2 ـ عصر3 ـ شامگاه

گئچ قرون.

شرق2 ـ مشرق3 ـ خاور

دوغو، توغار، گون توغسوق، گون چیقر، گون چیخار//گون چیخان، گونای، گونئی، گون چیقار، گون توغار، گون دوغوش، گون دوغوسو، گوی (گؤیجه).

شعاع آفتاب

جوغ.

شفق (جایی كه خورشید غروب نمی كند)

تانگ.

شمال

قوزای ، قوزئی، گئجه اورتاسی، تون، قارا//قاراجا.

طلوع خورشید(بالا آمدن خورشید)

گون دوغوسو، گون دوغدو، دوغوش، یاشینگ اؤرلَپ.

طلوع ماه

آی توغسی.

ظهر (نیمروز)

گون اورتا، اؤیله.

ظهور ماه

آی توغسی.

عقرب2 ـ كژ دم//گز دم

چادان ، چایان، چذن، چیان.

غرب2 ـ مغرب

كنباتان ، گون باتار، گون باتسوق، گون باتان، گون باتیش، باتی، گون باتی­سی، آغ//آغجا.

غروب آفتاب

گونش بادقالی، گون باتقالی.

فردا //فردایی

یارین، یارینقی//یارینكی.

فردا// فردایش

یارینغی، یارینكی گون، ایرته، یاریندای، یارین، یاغرین.

فضا 2 ـ هوا

آچیق اوْروْن (آلتایلاردا)، آچیق اوْرین.

فلق (پگاه)

تانگ.

فلك

ائورَن، ائورَن، چقرق، چیغری.

فلك آسمان

گؤك چیغریسی.

 كاروان كش2 ـ شعری3 ـ شباهنگ

 

كروان قیران، قوروق.

كرانه زمین

ییر بوجغاسی.

كهكشان (كاه كشان)

سامان یولو، سامان چكن (فارسجا ترجمه­سیندن بیزه گلمیشدیر) اسلامیّت تاثیرینده حاجیلار  یولو (حجّ یولو)دا دئییلیر. قدیم توركجه­میزده گؤك یاروغی//گؤك قاپوسی دئمیشلر. سامانچی یولو، سامان اوغروسو، «سامان یولو» سؤزو ایلك دفعه عثمانلی دؤورونده ایشله­نمیشدیر. آناتولودا؛ گؤك یولو، گؤك دِرِه، اوردو یولو، قوشلار یولو آدی ایله مشهور دور. قدیم متن­لرده« قوش یولو» گلمیشدیر.آناتولودا گؤك یاریغی دا دئییلیر. یاكوتلارا گؤره ؛ گؤیون تیكیش یئری دیر. بیرده كی، تانری­نین آیاق ایزلری دیر. ماجارلار هاداق كوتای//آیاق قودای دئییرلر. آذربایجان دیلینده­كی «ی» سسی قیرقیز دیلینده «چ» سسینه چئوریلدیگینه گؤره، قیرقیزلاركهكشانا ؛«قوش چوْلو» دئییرلر. توركمنلر؛ قوشلار یولی، قازان توركلری ایسه كهكشانا؛ كئییك قاز یولی (وحشی قاز یولو) دئییرلر. قازاقلار« //ژابان قازلارژولو // یابان قازلار یولو» دئییرلر.كهكشانا؛ «سود یولو» دا دئییلمیشدیر. فارسلار، بو سؤزو ییزدن آلیب ترجومه یولو ایله« راه شیری» سؤزونو یارادیب ایشله­دیرلر.

كیوان2 ـ زحل3 ـ ساتورن

 

سُكنتئر// سَكئن تیر، سكن تیز، سكاندور، سئكئن­تیز

گرفتگی آسمان (گرگ و میش)

زنگی قیزی.

ماه

آی، یالچیق.

ماه بدر

آی دولدو، تولون آی، تولو آی، توْلا آی، توْل­آی، توْلاسی. اولوغ آی.

ماه كامل (ماه بدر تمام)

اولوغ.

مرّیخ2 ـ بهرام3 ـ مارس

باقیر سوقوم، آناتولو دا «یالدیراق» قوتادقو بیلیكده؛ «كورود»، «باقیر سوقون»، بقر سُقیم. اویغورلاردا «باقیر سوقرا یولتوز//باقیر سوْقینا یولتوز»، «سوو ییلدیز»، سیقیت. ساقیت. كروه.

مشتری2 ـ بئرجیس3 ـ ژوپیتئر

ارن توز، اؤنقای//اؤنقئی// اوْنگای//اونكای، اؤنگئی، اوْنگ گای، ائرئن تیر//ائرئن تیز، اؤنغقای.

منجّم (ستاره شناس)

یازرچی. جاورونجی.

مهتاب (درخشش ماه) نور ماه

آقچیل، قیرقیزلاردا« آی چاریق//آی یاریق» قازاقلادا« آی ژاریقی»

مهتابی (به رنگ ماه)

آی­تون (آیدین).

ناهید2 ـ زهره3 ـونوس

كروان قیران، دان اولدوزو، چوبان اولدوزو، چولبان ییلدیزی، كروان چولدوز (قیرقیز)، آلتای ساكالاریندا؛ «ائرته سولبانی»// ائرته چولپانی.آلتای­لاردا «تانگ سولبانی»، تانگ یلدیزی، چوبان ییلدیزی، دان اولدوزو (تبریز)، چولبان، صاباح ییلدیزی، آغ ییلدیز، غربی آناتولو­دا« ساری ییلدیز، آل ییلدیز، قانلی ییلدیز» دیوان لغات التركده «یاروق ییلدیز//یاروق یولتوز»، قوتادقو بیلیك­ده «سئویت» قدیم تورك دیلینده؛ «ایشیق ییلدیز» موغوللار ایسه توركلرین تاثیرینده؛ «سوُلبون //سوْلبوْن» ، تانگ سوْلبانی، تان ییلدیزی، چوبان ییلدیزی، آغ ییلدیز، آرلیك//ارلیك (مرد جنگجو)، سقیق، چوْلپوْن، ائرته ییلدیزی، كروان ییلدیزی، قوروق.

نجوم

جاورون. یازرچیلیق.

نه فلك (آباء علوی)

توقوز آتابك.

نهار (نیمروز)

اؤیله، گون اورتا.

نهار2 ـ ظهر3 ـ نیمروز

گون اورتا، اؤیله، گوندوز.

نور خورشید

 گون سوغو//گون سوگو، گون گؤزو، سوس، گون ایشیغی، گوندونگ، گوندونگ یاروق.

نور خورشید (آفتاب)

گوندونگ یاریقی، گون گؤزو، گون سوغو،  سوس، گوندونگ.

نور دادن ستاره

چاقان، ایشارتی.

نور كامل ماه و آفتاب

یب یاروق.

نیمه شب

تون بوچوغو. تون بورچوغو.

هستی

ائوره‌ن، بارلیق (وارلیق).

هفت خواهران (ثریّا)

باخ پروین سؤزونه.

هلال ماه

آی پارا، یاریم آی

هلال ماه نو

قارانقو آی.

هوا//فضا

گؤك، قالیق، گؤك قالیق، آچیق اوْروْن، آچیق اوْرین. آیا.

وقت

چئر//یئر، اوغور، اودور//اویور، اؤد، اؤی، تورك، چاق، قاچ...

یكشنبه

بازار گونو.

 بو یازینین قایناقی http://hunmurunu.arzublog.com/(تركشناسی)وئبلاقی دی

آردی
یکشنبه 11 اسفند 1392
بؤلوملر : توركی كلمه لر,

توركی دیلیمیز عزیزدی

0 گؤروش
یازار:‌ Dəniz

تورك بالاسی فارس دانیشیر قیرجانیر 

ائـل اوباسیــن كَتــدی دئیَــركـَن دانیـــر

مـَـن باخیــــرام قلـبیــم ائلــه اودلانیـــر

دای بو جَهالت منی گتدی دارا

گؤر نه گلیر یالنیـز آزربایــجانا !

قیزلاریمیـــز توركــو دیلــین آر بیلیر

فـــارس بالاسیــن اؤزلــرینه یار بیلیر

داش كلمی ایندی شیرین نار بیلیر

فارسی سئویب قلبیم اولوب غم خانا

گؤر نه گلیر یالنیز آزربایجانا!

 

آردی
شنبه 12 بهمن 1392
بؤلوملر : آزربایجان,

هوشنگ جعفری نین اشعارینان

0 گؤروش
یازار:‌ Dəniz

              
         یار آغلادی من آغلادیم


یارین بویون قوجاخلادیم یارآغلادی من آغلادیم

ییغشدی قونشولار بوتون جار آغلادی من آغلادیم

باشیندا قارلی داغلارا دانشدیم آیرلیق سوزون

بیر آه چكیب باشینداكی قار آغلادی من آغلادیم

طاریمدا نار آغاجلاری منی گوروب دانیشدیلار

بویومو زیتون اوشاخدی نار آغلادی من آغلادیم

ایله كه اسدی بیر خزان تالاندی گوللیرم منیم

خبر چاتینجا بولبوله خار آغلادی من آغلادیم

اورك سوزون دئدیم تارا سیملر اولدی پارا پارا

یاواش یاواش سیزیلدادی تار آغلادی من آغلادیم

دئدیم كی حق منیم كی دیر باشیمی چكدیلر دارا

طنف سیخاندا بوینومو دار آغلادی من آغلادیم

جعفری یم بویوم بالا غم اوركده قالا قالا

یار جانمی آلا آلا یار آغلادی من آغلادیم

آردی
شنبه 2 آذر 1392

شعر تركی امام حسین ع « استاد شهریار »

0 گؤروش
یازار:‌ Dəniz

                یا رب منه بو لحظه دى بیر عمر ایله یارى        عشقونده سنون جان ویرورم هر ندن عارى

قان قان ویئن او خلا یا غورى الّى هوادتن        اوز اوند روب او خلار منه فنده سنه یارى

قربانوى سلما نظر مر حقوننن        جان اوسته وارام نعمتوون شكر گذارى

گرجام بلاده گنه وار باده خدایا        گوندر من عطشانه خمار قویما خمارى

دنیا سو اولا من سوسوزى سالماز عطشدن        قور تارسا عطشدن منى وصلوندى قوتارى

وردیم سنون عشقونده منه گلدى گمانم        بیر باشعرى قالان عاشقون دار و ندارى

بو باشد اسنو نكیدى كه سندیدى امانت        ردّ ایلورم ایندى سنه آن قوجا یوخارى

دشمن دیدى قول بیعته قوى من دیدیم اولماز        عشقم دیدى قان قان چا غیرسان دیدیم آرى

تهیدید ایلینگر منى مرگه نه بو لوگر        مرد آننى قانیله یوار اولساغبارى

زهرا چراغى مین بیله طوفانیله سونمز        حشره كیمى وار مشعلمون نورى ، شرارى

من ایستسویورم غرتنى دوشمینمونده        نینیم گورورسن دشمنون یوخدى چخارى

آخر نفسمدور گل آچوب گلشن جسمم        قان اویچره غمیم یوخ اورزوم اولسا سنه سارى

روحیم قوشى چوخداوندیكه قالمو شدى قفسده        بیراوخ تو خونوپ قلمبیمه سندردى حصارى

اوخ قلبمى داغون ایلیوپ توكدى داغتدى        وردى جالادى ، قانى یره ، قیردى دامارى

زهرا باغنون عنچه لرى گلگرى سولدى        تك بیر گونون عرضینده خزان اولدى بهارى

آردی
دوشنبه 20 آبان 1392
بؤلوملر : مذهبی,

دوكتور جبار زاده نین سوز وئرمسی

0 گؤروش
یازار:‌ Dəniz

بیزآذربایجان خالقی ایندی شرقی آذربایجانین یئنی اوستانداری(دوكتورجبار زاده)سوزلرین و وئردیكلری قراری:((تبریزده توركجه دیل ادبیاتینین فرهنگستانین یولا سالاجاغام واورمو گولونین آرادان گئتمه یینین قاباغین آلاجاغام))یاخجی و دوز نیته توتوب و بو ایشلرین نه قدرتئز اولماقینین اونین و آقای روحانینین دولتی طرفیندن باشلانیب و عمل اولماسین ایستییب و گوزلییریك.لوطفن بوتون خالقمیزا یایین بیلسینلر

آردی
چهارشنبه 15 آبان 1392

بیر تورك عالیمین فارسی دانشماسی

0 گؤروش
یازار:‌ Dəniz

بیر زامان بیر تورك واریدی كی فارسی دانیشاندا چوخ لهجه‌سی اولاردی. یعنی لهجه‌سی چوخ غلیظ‌ ایدی. بیله‌سیندن سوروشدولار كی آغا سن‌كی بو قدر فارسی كیتاب اوخویوب یازیرسان و بو قدر فارسی دانیشیرسان, نیه فارسینی عمللی باشلی دانیشمیرسان؟ !!

تورك همان غلیظ لهجه‌سی‌ایله جاواب وئریر: سیزین نظریزه من كی بو قدر فارسی كیتاب اوخوموشام, یازمیشام و بو قدر سیزه دانیشمیشام, فارسینی لهجه‌سیز دانیشا بیلمه‌رم؟!!!!

دئدیلر بس نیه فارسینی دوز دانیشمیرسان؟؟!!

تورك همان غلیظ لهجه‌ایله قاییدیب دئدی كی من باشاریرام فارسینی لهجه‌سیز دانیشام آما اورگیم ایستیر منیم سسیمی ائشیدنلر بیلسینلر كی من توركم !!

بو تورك بؤیوك اوستاد و موعاصیر فیلسوف رحمتلیك علامه محمد تقی جعفری ایدی .


منبع:http://din-xadimi.blogfa.com

آردی
شنبه 12 مرداد 1392
بؤلوملر :

آیری دیلین كلمه لرینه توركی معادل تاپ ماخ

0 گؤروش
یازار:‌ Dəniz

سلام عزیز دیل داشلار smiley78

بیزیم دیلمزه گوندلیك ده ایشلدن سوزلمیزه چوخلی ایری دیلدن قارشخ واردی
ایستیرم سیزین مددیزینن بو كلمله لره توركی معادیل تاپاخ اگر معادیلی اولماسا ازوموز بیر كلمه یاراداخ smiley72بیلیرم كی الیمزدن گلر اگر ال اله وارساخsmiley65
1:معاددل؟
2:كلمه؟
3:لهجه؟
4........؟
هركیم دیلیمزده بیر كلمه لری تانیركی آیری دیلدن گلیپ دیلیمیزه بوردا دئسین تاكی اونا معادل تاپا بیلاخ یا یاراداخ smiley78

من سیزین یولوزی گوزلیرمsmiley151


آردی
شنبه 12 مرداد 1392
بؤلوملر :

كتاب قانلی سحر-سورو كیم دیر؟

0 گؤروش
یازار:‌ Dəniz

فلكین قانلی الیندن بیر آتیلمیش یئره اندی،

بیر فلاكت آنانین جان شیره سیندن سودون امدی،

بوللو نیسگیل شله سی چئگنینه آلدی،

 تای توشوندان دالی قالدی،ساری گول مثلی سارالدی،

گونو تك باغری قارالدی.خان چوبان سیز سئله تاپشیرسین اوزون،

یوردوموزا بیر سارا گلدی، بیر وفاسیز یار الیندن سانا گلمز یاراگلدی،

بیریازیق قیز، جان الینده ن جانا گلمز جانا گلدی،  

گله جكده ((الموت)) دامنه سینده ن بورایا درمانا گلدی،  

بیر آدامسیز ((سورو)) آدلی،الی باغلی، دیلی باغلی!
((سورو)) كیمدیر؟

سوروبیر گول دو جهنمده بیتیبدیر،

سورو بیر دامجی دی گوزده ن آخاراق اوزده ایتیبدیر،

 سورو یول یولچوسودوراگری ده یوخ دوزده ایتیبدیر،

سورو بیر مرثیه دیر اوخشایاراق سوزده ایتیبدیر،

 او كونول لرده كی ایتمیش دی ازلدن، اودو گوزده ن ده ایتیبدیر،

سورو بیر گوزلری باغلی،اوزو داغلی، سوزو داغلی،

اولوب هاردان هارا باغلی؟بوشلاییب دوغما دیارین،

اوموب البته یاریندان، ال اوزوب هرنه واریندان،

قورخماییب شهریمیزین قیشدا آمانسیز  بورانیندان،
نه قاریندان،

گزیر آواره تاپا یاندیریجی دردینه چاره،تاپا بیلمیر،

چوخ سئویر عشقی باشیندان آتا، امما آتا بیلمیر،

 اووا باخ اووچو دالینجا قاچیر آمما چاتا بیلمیر،

 ایش دونوب لیلی دوشوب چوللره مجنون سوراغیندا،

شیرین الده تئشه داغ پارچالاییر فرهاد اوتورموش اوتاغیندا،

 تشنه لب قو گور نئجه جان وئری دریا قیراقیندا،

وارلیقین سون اثری آز قالیر ایتسین یاناغیندا،

سانكی بیر كوزدو بورولموش كوله وارلیق اوجاغیندا،

كوزه ییر پیلته كیمین یاغ توكه نیب دیر چیراغیندا،

بوی آتیر رنج باغیندا، قوجالیر گنج چاغیندا،

بیر آدامسیز ((سورو)) آدلی،الی باغلی،دیلی باغلی!
((سورو جان)) اومما فلكدن، فلكین یوخدو وفاسی،

نه قدر یوخدو وفاسی،او قدر چوخدو جفاسی،

كوهنه رقاصه كیمین هر كسه بیر جوردور اداسی،

 اوآیاقدان دوشه نی ایستیر آیاقدان سالان اولسون،

او تالانمیش لاری ایستیر گونو گوندن تالان اولسون،
او آتیلمیش لاری ایستیر هامیدان چوخ آتان اولسون،
او ساتیلمیش لاری ایستیر قول ائده ركن ساتان اولسون،

نئیله مك قورقو بوجوردور،فلكین نظمی ازلدن اولوب اضدادینه باغلی،

قاراسیز آغلار اولانماز، دره سیز داغلار اولانماز،

اولوسوز ساغلار اولانماز،گره ك هر بیر گوزه له بیر دانا چیركین ده یارانسین،

 بیری انسین یئره گویدن بیری عرشه اوجالانسین،

بیری چالسین ال آیاق غم دنیزینده،بیری ساحیلده سئوینج ایله دایانسین،

 بیری ذلت پالازین باشه چكیب یاشادا آنجاق،

بیری نین بختی اویانسین، بیری قویلانسادا نعمت لره یئرسیز،

بیری ده قانه بویانسین،

آی آدامسیز سورو آدلی،ساچلاریندان دارا باغلی!

نئیله مك ایش بئله گلمیش، چور گلنده گوله گلمیش،

فلكین اگری كمانیندا اولان اوخ آتیلاندا دوزه دگمیش،

 دیلسیزین باغرینی دلمیش،اگری قالمیش دوز اگیلمیش،

اونو خوشلار بو فلك ائل ساراسین سئللر آپارسین،

 بولبول حسرت چكه رك گول ثمرین یئللر آپارسین،

قئیسی چوللرده قویوب لیلی نی محمللر آپارسین،

خسرو،شیرین ایله ال اله وئرسین فرهادین قامتین اگسین،

باخاراق چرخ زمان نشئه یه گلسین،كئفه دولسون،

 ((سورولار)) سولسادا سولسون،
سیسقا بیر اولدوز اگر اولماسا اولدوزلار ایچینده،

 بو سماء ظولمته باتماز،داش آتان كول باشی قویموش داشینی

اوزگه یه آتماز، سن یئتیشسن هدفه اوندا فلك مقصده چاتماز،
داها افسانه یاراتماز،

 ((سورو)) آی باشی بلالی، زامانین قانلی غزالی!

((سورو)) بیر قوشدور خزان آیری سالیبدیر یوواسیندان،

 ال اوزوبدور آتاسیندان،
جوجه دیر حیف اولا سود گورمه ییب اصلأ آناسیندان،

او زلیخا كیمی یوسیف ایین آلمیر لیباسیندان،
بونا قانع دیر تنفس ائله ییر یار هاواسیندان،

درد وئره ن درده سالیب آمما خبر یوخ داواسیندان،

 آغلاییب سیتقایاراق بهره آپارمیر دوعاسیندان،
او بیر آیینه دیر رسام چكیب اوستونه زنگار،

اوندا یوخ قدرت گفتار،اوزو چیركین دیلی بیمار،

گنج وقتینده دل آزار، گوره سن كیمدی خطاكار،
گوره سن كیمدی خطاكار!؟

شاعر :عاصم اردبیلی

 

آردی
پنجشنبه 10 مرداد 1392
بؤلوملر : سئوگی,